1996 yılında altı yaşındaki JonBenet Ramsey’in trajik ölümü, modern Amerikan suç tarihinin en tartışmalı ve çözülmemiş olaylarından biri olarak kayıtlara geçti. On yıllardır süren spekülasyonlar, teoriler ve sayısız belgesel, bu gizemli vakayı anlamlandırmaya çalıştı. Ancak Netflix’in 2017 yapımı "Casting JonBenet" belgeseli, olaya bambaşka bir açıdan yaklaşıyor ve klasik belgesel anlatımına meydan okuyan yenilikçi bir yaklaşım sunuyor.
JonBenet Ramsey Cinayeti ve Dava Süreci
JonBenet Ramsey, 25 Aralık 1996 gecesi, Boulder, Colorado’daki evlerinde kayboldu. Ailesi, sabah saatlerinde bodrum katında küçük kızlarının cansız bedenini buldu. Cinayet, medyada büyük yankı uyandırdı ve kamuoyu ikiye bölündü.
Olay yerinde bulunan şüpheli fidye notu, evde zorla giriş izlerinin olmaması ve bazı adli tıp bulgularının çelişkili olması, soruşturmayı çıkmaza sürükledi. İlk şüpheliler, JonBenet’in ailesi – annesi Patsy Ramsey ve babası John Ramsey – oldu. Ancak yeterli delil bulunamadığı için haklarında resmi bir suçlama yapılmadı.
Yıllar içinde farklı teoriler ortaya atıldı:
- Aile içi cinayet: Bazı uzmanlar, JonBenet’in evde yaşanan bir kaza sonucu öldüğünü ve ebeveynlerinin bunu örtbas etmeye çalıştığını iddia etti.
- Yabancı saldırgan: Birçok kişi, eve giren bir yabancının cinayeti işlediğine inanıyordu. 2006 yılında John Mark Karr adlı bir adam, suçu işlediğini itiraf etti, ancak DNA testleri onun JonBenet’in katili olmadığını gösterdi.
- Kardeş şüphesi: JonBenet’in abisi Burke Ramsey’nin yanlışlıkla kız kardeşine zarar vermiş olabileceği teorisi de yıllar boyunca tartışıldı.
Bu belirsizlik ve çelişkiler nedeniyle dava hiçbir zaman çözülemedi ve resmi olarak kapanmamış olsa da, herhangi bir suçlu bulunamadı.
Hikâye Mi, Gerçeklik Mi?
"Casting JonBenet", bir cinayeti doğrudan anlatmak yerine, olayın nasıl algılandığını keşfetmeye odaklanıyor. Yönetmen Kitty Green, geleneksel röportajlar ve dramatik canlandırmalar yerine, JonBenet cinayeti hakkında bir filmde rol almak isteyen aktörlerin seçme sürecini belgeselin merkezine yerleştiriyor.
Bu süreçte, farklı yaşlardan, cinsiyetlerden ve geçmişlerden gelen oyuncuların JonBenet’in ailesi, dedektifler ve diğer ilgili kişiler için seçmelere katıldığını görüyoruz. Oyuncular sadece replik okumakla kalmıyor, aynı zamanda olay hakkındaki kendi düşüncelerini, teorilerini ve duygularını da paylaşıyor. Böylece belgesel, sadece JonBenet’in ölümüne değil, toplumsal belleğe, suç anlatılarının nasıl inşa edildiğine ve insanların olaylara bakış açılarına dair derinlemesine bir araştırmaya dönüşüyor.
Belgesel boyunca, JonBenet vakasıyla ilgili birçok farklı teoriye tanıklık ediyoruz. Oyuncular, seçmelere hazırlanırken kendi kişisel deneyimlerini ve olay hakkındaki düşüncelerini paylaşarak cinayetle ilgili toplumun genel algısını yansıtıyorlar. Bu sayede film, izleyiciye doğrudan bir cevap sunmak yerine, olayın insan psikolojisi üzerindeki etkilerini sorgulamaya teşvik ediyor.
Örneğin, bazı oyuncular ebeveynleri suçlarken, bazıları bir yabancının eylemi olduğunu savunuyor. Bazıları komplo teorilerine inanırken, bazıları olayın basit bir kaza olabileceğini düşünüyor. Bu geniş perspektifler, belgeselin yalnızca bir suç belgeseli olmaktan çıkıp insan doğası üzerine bir meditasyona dönüşmesini sağlıyor.
Klasik Belgesel Kalıplarını Kıran Bir Başyapıt
Netflix’in "Casting JonBenet" belgeseli, sadece JonBenet Ramsey davasını anlatmıyor, aynı zamanda bir suç hikâyesinin nasıl anlatıldığına dair paradigmayı da değiştiriyor. Yönetmen Kitty Green’in benzersiz yaklaşımı sayesinde, seyirci olayın kendisinden çok, olayın insanlar üzerindeki etkisini sorgulamak zorunda kalıyor.
Bu belgesel, klasik "true crime" formatından sıkılan izleyiciler için eşsiz bir deneyim sunuyor. Geleneksel belgesellerin aksine, kesin cevaplar veya belirli suçlular sunmuyor, bunun yerine belirsizliği, insan doğasını ve toplumsal hafızayı tartışmaya açıyor. Eğer sıradan suç belgesellerinden farklı, sanat ve psikolojiyi harmanlayan bir yapım izlemek istiyorsanız, "Casting JonBenet" kesinlikle kaçırılmaması gereken bir yapım.
JonBenet’in trajik hikâyesi çözümsüz kalmaya devam ederken, bu belgesel onun mirasını ve toplumun bu trajediye bakışını çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor.
Ayrıca okuyun: Netflix'te İzleyebileceğiniz En İyi 10 Gerçek Suç Belgeseli
 Belgeseli İnceleme){kind=link}